TÜRKİYE İLE TİCARET

TÜRKİYE İLE TİCARET

Genel Durum

Türkiye - Fas Dış Ticaret Değerleri (1000 ABD Doları)

Türkiye-Fas Dış Ticaret Değerleri (1000 Dolar)
YıllarİHRACATİTHALATDENGEHACMİ
2000
70.413
72.983
-2.570
143.396
2001
98.149
38.193
59.955
136.342
2002
138.330
68.314
70.015
206.645
2003
180.779
76.989
103.789
257.769
2004
330.058
105.778
224.280
435.836
2005
370.824
143.231
227.593
514.055
2006
551.377
173.902
377.474
725.279
2007
721.594
198.460
523.134
920.054
2008
957.768
360.519
597.249
1.318.288
2009
600.456
234.729
365.727
835.185
2010
623.957
396.797
227.522
1.021.116
2011
920.895
419.945
500.950
1.340.840
2012
1.014.905
429.482
585.423
1.444.387
2013
1.194.224
572.227
621.997
1.766.451
2014
1.406.565
639.849
766.716
2.046.414
2015
1.587.578
682.121
905.457
2.269.699
2016
1.849.358
758.202
1.091.156
2.607.560

2017
1.983.139
706.822
1.276.317
2.689.961
Kaynak: ITC_Trademap, TUİK



Türkiye’nin Fas’a İhracatında Başlıca Ürünler (1000 Dolar)

Ürün Kodu
Ürün Etiketi
2015
2016
2017
Toplam
1.587.578
1.849.358
1.983.139
'8703Binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar (yarış rabaları dahil)
117.504
114.497
158.913
'8407Kıvılcım ile ateşlemeli içten yanmalı doğrusal veya döner pistonlu motorlar (patlamalı motor)
18.274
43.778
82.793
'7216Demir veya alaşımsız çelikten profiller
66.007
49.357
66.440
'8704Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar
62.014
63.970
53.423
'7113Mücevherci eşyası ve aksamı (kıymetli metallerden veya kıymetli metallerle kaplama metallerden)
69.217
97.099
50.518
'5209Pamuklu mensucat (ağırlık itibariyle % 85 veya daha fazla pamuk içeren ve m2 ağırlığı 200 gr. ı geçenler)
32.235
45.601
41.430
'8418Buzdolapları, dondurucular ve diğer soğutucu ve dondurucu cihazlar ve ısı pompaları
35.008
37.935
41.179
'8708Karayolu taşıtları için aksam, parça ve aksesuarlar
47.917
48.326
41.157
'5702Dokunmuş halılar ve dokumaya elverişli maddelerden diğer yer kaplamaları
16.042
23.242
33.715
'4011Kauçuktan yeni dış lastikler
27.715
32.288
33.577
'2402Tütün/tütün yerine geçen maddelerden purolar, sigarillolar ve sigaralar
9.523
31.143
31.454
'7207Demir veya alaşımsız çelikten yarı mamuller
42.089
12.632
27.920
'870210 veya daha fazla kişi taşımaya mahsus (sürücü dahil) motorlu taşıtlar
1.450
12.827
23.559

Kaynak: ITC_Trademap


Türkiye’nin Fas’dan İthalatında Başlıca Ürünler (1000 Dolar)

Ürün Kodu
Ürün Adı
İTHALAT
 2015
2016
2017
Toplam
710.636
918.164
924.062
'8703Binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar (yarış rabaları dahil)
197.417
367.515
389.388
'3105Azot, fosfor ve potasyumun ikisini veya üçünü içeren mineral veya kimyasal gübreler
67.401
58.632
101.599
'2301Et, sakatat, deniz hayvanı vs. (yemeye uygun olmayan) unu, pelleti, kıkırdakları (donyağı tortusu)
55.479
77.576
70.435
'2510Tabii kalsiyum fosfatlar, tabii aluminyum kalsiyum fosfat ve fosfatlı tebeşir
49.542
66.702
65.639
'2809Difosfor pentaoksit, fosforik asit ve polifosforik asitler
92.504
61.337
57.807
'7108Altın (platin kaplamalı altın dahil) (işlenmemiş veya yarı işlenmiş ya da pudra halinde)
64.605
103.579
47.285
'7106Gümüş (altın veya platin yaldızlı gümüş dahil) (işlenmemiş veya yarı işlenmiş ya da pudra halinde)
22.663
40.190
36.121
'8704Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar
26.088
16.170
20.948
'6204Kadınlar ve kız çocuk için takım elbise, takım, ceket, blazer, elbise, etek, pantolon etek, vb.(yüzme kıyafetleri hariç)
16.042
16.179
18.187

Kaynak: ITC_Trademap







iKİ Ülke Arasındaki Ticaretin Altyapısını Düzenleyen Anlaşma ve Protokoller
Kaynak:  T.C. Ekonomi Bakanlığı , Anlaşmalar Genel Müdürlüğü
Anlaşma/Protokolİmza TarihiRG TarihRG No’su
Ticaret Anlaşması16.05.197205.09.197214297
Ekonomik, Bilimsel ve Teknik İşbirliği Anlaşması20.06.198414.08.198418489
İGEME ile Fas İhracatı Geliştirme Merkezi (CMPE) Arasında İşbirliği Protokolü1984
Hava Ulaştırması Anlaşması 24.09.198501.05.198920155
Deniz Ulaştırması Anlaşması26.03.198722.06.198719495
Türkiye-Fas Hükümetler Arası Daimi Komisyon Kurulmasına Dair Anlaşma    12.07.198826.06.198920207
Turizm İşbirliği Anlaşması    27.08.199223.02.199321505
Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması08.04.199704.05.200425452
Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu ile Fas Zanaat Odaları Federasyonu Arasında İşbirliği Protokolü2000
Gümrük Konularında Karşılıklı İdari ve Teknik Yardım Anlaşması13.05.200305.08.200325190
Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması07.04.200422.06.200525853
Serbest Ticaret Anlaşması07.04.200428.12.200425684 (Mükerrer)
Türkiye-Fas 8. Dönem KEK Toplantısı Protokolü07.04.200426.06.200425504
Karayolları Ulaşımı Altyapısı Teknik ve Bilimsel İşbirliği Anlaşmasının30.03.200507.01.200826749
Sağlık Alanında İşbirliğine Dair Anlaşma30.03.200526.12.200726738
Türk Patent Enstitüsü ile Fas Sınaî ve Ticari Mülkiyet Ofisi (OMPIC) Arasında İşbirliği Anlaşması26.05.2006
Su Alanında Teknik İşbirliği Anlaşması26.11.200818.03.200927173


Türkiye-Fas Serbest Ticaret Anlaşması

Ülkemiz ile Fas Krallığı arasında 7 Nisan 2004 tarihinde akdedilen Serbest Ticaret Anlaşması (STA) 1 Ocak 2006 tarihinde yürürlüğe girmiş olup, Anlaşmaya ekli Protokol hükümlerine göre uygulanan gümrük vergi oranlarının karşılıklı olarak iki ülke arasında tedricen indirilmesi 1 Ocak 2015’te tamamlanması kararlaştırılmıştır. Türkiye-Fas STA Ortak Komitesi’nin ilk toplantısı 11-12 Mayıs 2009 tarihlerinde Rabat’ta gerçekleştirilmiştir.

Anlaşma ekinde yer alan Protokol I, sanayi ürünleri için uygulanacak tavizleri belirlemektedir. Bu bağlamda, ülkemizin Fas menşeli sanayi ürünleri ithalatına uyguladığı bütün gümrük vergisi ve eş etkili vergiler, Anlaşmanın yürürlüğe girmesi ile birlikte sıfırlanacaktır. Buna mukabil, AB ile Fas arasındaki Ortaklık Anlaşmasına paralel olarak, Fas için hassasiyet arz eden bir grup sanayi ürünü için (Protokol I’in I ve II sayılı listelerinde sayılan ürünler), Fas’ın ülkemize tatbik ettiği gümrük vergileri 9 yıllık bir geçiş dönemi zarfında sıfırlanırken, diğer tüm sanayi ürünlerinde Fas'ın uyguladığı gümrük vergileri STA’nın yürürlüğe girişiyle birlikte kaldırılmıştır.

I sayılı Liste’de yer alan ürünler için Fas, STA yürürlüğe girer girmez %10’luk gümrük vergisi indirimi yapacak ve takip eden 9 yıl boyunca, yıllık %10’luk indirimler yapacaktır.

II sayılı Liste’de yer alan ürünler için, ilk üç yıl %3’lük, geriye kalan 5 yıl boyunca %15’lik ve son yıl %13’lük gümrük vergisi indirimi uygulanarak gümrük vergileri sıfırlanacaktır.

III sayılı Liste'de ise taviz kapsamı dışında bırakılmış eşya yer almaktadır.
Belirtilen indirimler, Fas’ın uygulamakta oldugu “En Çok Kayırılan Ülke” gümrük vergileri üzerinden yapılmaktadır.

Protokol II kapsamında ise belirli tarım ürünleri için uygulanacak tavizler ve indirim takvimleri belirlenmiş bulunmaktadır. Tarım ürünlerinde, tanınan tavizler sınırlı olmakla birlikte, taraflar iki ülke tarım ürünleri ticaretinin gelişimini ve çok taraflı ticaret müzakerelerinin sonuçlarını göz önünde bulundurarak, STA çerçevesinde oluşturulacak olan Ortak Komite bünyesinde birbirlerine daha ileri tavizler tanıma imkanlarını inceleyecektir.

Anlaşmanın eklerinde yer alan listeler (Protokol II’nin II sayılı Ek’i hariç) Fas’ın mal sınıflandırma sistemi esas alınarak hazırlanmıştır. Bu itibarla 8 haneli Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTİP) bazında ülkemiz ile Fas GTİP’leri arasında farklılıklar bulunabilmektedir. Bu nedenle, sekizli GTİP olarak belirlenmiş ürünler için ayrıntılı mal tanımlarının Fas Gümrük İdaresinin web sitesinden (http://www.douane.gov.ma/tarif/~tarif.htm) (Fransızca) kontrol edilmesi önem arz etmektedir. Aynı sitede Fas’ın üçüncü ülkelere uyguladığı gümrük vergisi oranları da yer almaktadır. Bu kapsamda, http://www.douane.gov.ma/adil/principal.htm adresinden Fas’ın uyguladığı tavizli vergi oranları da görülebilmektedir. Diğer taraftan, AB Komisyonu tarafından hazırlanan Pazara Giriş veri bankası, ülkemizden internete bağlanan kullanıcılara da açılmış olup, ihracatçılarımızın diğer ülkelerin yanı sıra Fas tarafından uygulanan gümrük vergilerine http://mkaccdb.eu.int/cgi-bin/wtdtar/wtdtar.pl adresinden (İngilizce) ulaşmaları da mümkün bulunmaktadır.

Diğer taraftan, AB-Fas arasında 1995 yılında imzalanmış olan Avrupa Akdeniz Ortaklık Anlaşması çerçevesinde, Fas hassasiyetlerine göre altı listede topladığı ürünlerin gümrük vergilerini en geç 2012 yılı itibarıyla AB’ye karşı sıfırlanması kararlaştırılmıştır. yacaktır. Türkiye’nin ihracat potansiyelinin yüksek olduğu ürünlerin önemli bir kısmı için Fas’ın AB’ye indirimleri 2003 yılında başlamıştır.

Diğer Konulardaki Anlaşmalar

Denizcilik

“Türkiye Cumhuriyeti ile Fas Krallığı Arasında Deniz Ulaştırmasına Dair Anlaşma” 26.03.1987 tarihinde imzalanmıştır. Sözkonusu Anlaşmanın günümüz ihtiyaçlarına uygun olarak yenilenmesi öngörülmektedir.

Fas tarafıyla gemi inşası, bakımı ve geri dönüşümü, gemi sökümü ve havuzlanması konularında işbirliği imkânları mevcut bulunmaktadır.

Hava Ulaştırması

Fas ile 24 Eylül 1985 tarihinde ortak bir Mutabakat Zaptı imzalanmıştır. Frekans ve kapasite kısıtlaması bulunmamakla beraber tekli tayine izin verilmiştir.

Türkiye’den Türk Hava Yolları, Fas’tan ise Royal Air Maroc tayin edilen havayolu şirketleridir. İstanbul ve Kazablanka tarifeli sefer noktaları olarak belirlenmiştir. Daha sonra belirlenecek bir veya iki nokta, ara veya öte noktalar olarak atanabilirler.

Demiryolu Ulaşımı ve Limanlar

7 Nisan 2004 tarihinde Ankara’da iki ülke Ulaştırma Bakanları arasında “İstanbul Haydarpaşa Limanı ile Kazablanka Limanı Kardeş Liman İlan Belgesi” ile yine aynı tarihte “İstanbul Haydarpaşa Limanı ile Kazablanka Limanı İşbirliği Protokolü” imzalanmıştır.


İki Ülke Arasındaki Ticarette Yaşanan Sorunlar

Akreditif işlemlerinde bankacılık sistemlerinin uyumsuzluğu nedeniyle çok fazla sorunla karşılaşılmakta ve bu sorunların çözümü uzun sürmektedir.

Firmalarımız özellikle deniz yolu gönderilerinde Fas gümrüklerinde bir takım sorunlarla karşılaşabildiklerini ifade etmektedirler.

Fas’a ihracat yapan firmalar tarafından sıklıkla, Fas’a yapılan ihracatlarda asıl müşterilerinin Avrupa Birliği ülkelerindeki müşterileri olduğu, Fas’ın AB ülkeleri için üretim yapan bir konumda olması dolayısıyla bir pazar olmaktan ziyade, AB firmalarının talebi doğrultusunda ihracat gönderilerinin varış noktası niteliğinde olduğu hususu dile getirilmektedir.

Fas yasalarına göre, Faslı ithalatçı firmalar malın konşimentosuna hamil olmasalar bile konteynırları gümrükten çekebilmektedirler. Bu durumda ithalatçı firmanın malı çektikten sonra ödeme yapmayabileceği ya da geç ödeme yapabileceği durumu ortaya çıkmakta ve bu durum ihracatçımızda güvensizlik uyandırmaktadır.


İş Konseyi

Türk-Fas İş Konseyi, Türk-Kuzey Afrika İş Konseyi bünyesinde 1990 yılında kurulmuştur.  Bilgi için ilgili kuruluş: DEİK, web sitesi: http://www.deik.org.tr


KAYNAK 
https://www.ekonomi.gov.tr/portal/faces/home/disIliskiler/ulkeler/ulke-detay/Fas/html-viewer-ulkeler;jsessionid=xIBfmS8kGuGX-SXpMY9s7Iz2AoewrUlBxL3alHzuKL8NEwdembfO!-1840918404?contentId=UCM%23dDocName%3AEK-160021&contentTitle=T%C3%BCrkiye%20ile%20Ticaret&_afrLoop=29855425894339276&_afrWindowMode=0&_afrWindowId=null&_adf.ctrl-state=8bwiqx0v4_1#!%40%40%3F_afrWindowId%3Dnull%26_afrLoop%3D29855425894339276%26contentId%3DUCM%2523dDocName%253AEK-160021%26contentTitle%3DT%25C3%25BCrkiye%2Bile%2BTicaret%26_afrWindowMode%3D0%26_adf.ctrl-state%3D8bwiqx0v4_5

Yorumlar

Popüler Yayınlar